Επειδή το τελευταίο διάστημα έχουν δει το φως της δημοσιότητας από το διαδίκτυο, και τα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, διάφορες ανακοινώσεις σχετικές με την επαναλειτουργία του μικρού εγκαταλελειμμένου ορυχείου του Στρογγυλού στον Μαθιάτη, με παραπλανητικές πληροφορίες, ψεύδη, εσκεμμένες παραλείψεις, χωρίς οποιαδήποτε επιστημονική βάση και χαρακτηριζόμενες από ημιμάθεια, που είναι υβριστικού και ταπεινωτικού χαρακτήρα για την Εταιρεία μας, κοινοποιούμε την παρούσα ανακοίνωση για πλήρη και αντικειμενική ενημέρωση κάθε ενδιαφερόμενου.

 

Η Hellenic Copper Mines Ltd είναι η μόνη δρώσα μεταλλευτική εταιρεία στην Κύπρο, 100% κυπριακής ιδιοκτησίας. Είναι σταθερά στα 20 χρόνια της λειτουργίας της μια από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές βιομηχανίες του τόπου μας, εργοδοτεί 30 εξειδικευμένους επιστήμονες στον τομέα της μεταλλευτικής και μεταλλουργίας, απασχολεί άμεσα και έμμεσα εκατοντάδες συμπατριώτες μας και συνεργάζεται με πολλά πανεπιστήμια της Κύπρου και του εξωτερικού και με ομάδα διακεκριμένων συμβούλων στον τομέα της. Είναι καταξιωμένη σε ευρωπαϊκό επίπεδο και για την όλη δράση της έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία, μεταξύ άλλων του περιβάλλοντος, της καινοτομίας, της τεχνολογίας, των εξαγωγών κλπ. Διαχρονικά, αποτελεί κέντρο εκπαίδευσης εκατοντάδων νέων πτυχιούχων διαφόρων ειδικοτήτων, ενώ έχει αθόρυβα αναπτύξει αξιόλογη κοινωνική δράστη στις περιοχές που δραστηριοποιείται. Η Εταιρεία είναι 100% εξαγωγική. Μια σημαντική προσφορά της Εταιρείας, είναι η αποκατάσταση ρύπανσης σε μεταλλεία όπου υπήρξε δραστηριότητα στο παρελθόν, χωρίς οικονομική επιβάρυνση του Κράτους ή των πολιτών του. Αυτό επιτυγχάνεται από την δυνατότητα οικονομικής αξιοποίησης υπολοίπων μεταλλευμάτων χαμηλής περιεκτικότητας που απέμειναν από εργασίες του παρελθόντος . Μέρος των εσόδων της αξιοποίησης αυτής διατίθεται για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος στους χώρους αυτούς, χωρίς να επιβαρύνεται το Κράτος.

Μια τέτοια περίπτωση, είναι και η περίπτωση του μικρού μεταλλείου του Στρογγυλού, όπου υπάρχει ένα πολύ μικρό υπόλοιπο αξιοποιήσιμου – σήμερα – χρυσοφόρου μεταλλεύματος, αλλά με μια μεγάλη, συνεχής και απαράδεκτη πηγή ρύπανσης. Η έκταση του χώρου στον οποίο η Εταιρεία, αν αδειοδοτηθεί, θα πραγματοποιήσει εξορύξεις, είναι μόλις μεγαλύτερη μισού γηπέδου ποδοσφαίρου! Όμως σ’ αυτόν τον χώρο συσσωρεύονται όξινες απορροές, γίνεται συνεχής, δημιουργία θειικών αλάτων αφού το μετάλλευμα είναι εκτεθειμένο στην ατμόσφαιρα και είναι αδύνατη κάθε βλάστηση και επέκταση του όντως πανέμορφου δάσους που τον περιβάλλει.

Η πρόταση της Εταιρείας είναι η εξόρυξη αυτού του μεταλλεύματος και η αποκατάσταση του χώρου με τοποθέτηση γόνιμου εδάφους, φυτοκάλυψη, αναδάσωση και ανάδειξή του με διάφορα έργα.

Για τον σκοπό αυτό, η περιβαλλοντική ομάδα επιστημόνων της Εταιρείας και οι εξειδικευμένοι σύμβουλοι της, ετοίμασαν μελέτη (αντιμετώπισης) περιβαλλοντικών επιπτώσεων, την οποία υπέβαλαν στις αρμόδιες υπηρεσίες του Κράτους μας, που συνιστούν την αδειοδοτούσα αρχή. Ταυτόχρονα όμως, κατόπιν παράκλησης η Εταιρεία σε πολύωρες συναντήσεις ανέλυσε το έργο και τα μέτρα προστασίας στο Κοινοτικό Συμβούλιο του Μαθιάτη, στους συμβούλους του (τεχνικούς και νομικούς) και σε παγκοινοτική συγκέντρωση, όπου παρευρέθησαν πολλοί κάτοικοι της κοινότητας και υπέβαλαν πλήθος ερωτήσεων που απαντήθηκαν. Στην συνέχεια έγινε κοινοτικό δημοψήφισμα, όπου υπερψηφίστηκε η πρόταση του Κοινοτικού Συμβουλίου για υπό όρους (περιβαλλοντικής προστασίας) συγκατάθεση στη δημιουργία του έργου. Τέλος, έγινε παρουσίαση και συζήτηση του έργου στην περιβαλλοντική αρχή του Κράτους, όπου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η «ομάδα επηρεαζόμενων κατοίκων», οι οποίοι προέβαλαν τις θέσεις τους εναντίον του έργου, χωρίς όμως – όπως αντιλαμβανόμαστε από τα πρακτικά της συνεδρίασης – να είναι πειστικοί, ή αποδεκτοί.

Ίσως γι αυτόν τον λόγο, επειδή δηλαδή σε επίσημα βήματα επαϊόντων δεν εισακούστηκαν, ούτε από το εκλεγμένο Συμβούλιο της Κοινότητάς τους, ούτε από την πλειοψηφία των συγχωριανών τους, άρχισαν να προβάλλουν ανυπόστατους ισχυρισμούς, αντιεπιστημονικά δεδομένα μέχρι αφέλειας, εσκεμμένες παραλείψεις και ψεύδη. Δεν είναι πρόθεσή μας να απαριθμήσουμε και να καταρρίψουμε ένα – ένα τους ισχυρισμούς της ομάδα αυτής. Προτιμούμε αυτό να γίνει στην παρουσία ανεξάρτητων επιστημόνων, που μπορούν να κρίνουν. Δεν μπορούμε όμως να μην αναφέρουμε κάποιους εξόφθαλμα παραπλανητικούς, ισχυρισμούς που κατά καιρούς προβλήθηκαν από διάφορα βήματα, ώστε να γίνει αντιληπτό τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε σε ανυπόστατα ψεύδη:

Ισχυρίζονται ότι:

  • Οι δονήσεις από τη χρήση των εκρηκτικών θα βλάψουν τα σπίτια και το περιβάλλον, από την σκόνη που θα παραχθεί.
    • Η Εταιρεία δήλωσε ότι δεν θα χρησιμοποιήσει εκρηκτικά (το πέτρωμα είναι χαλαρό) και δεν θα υποβάλει αίτηση για άδεια χρήσης εκρηκτικών υλών.
  • Θα επηρεαστούν τα υπόγεια νερά και ο υδροφόρος ορίζοντας.
    • Ποια υπόγεια νερά; Το βάθος του μεταλλεύματος δεν υπερβαίνει τα 5 – 15m. Όπως αποδεικνύουν οι γεωτρήσεις ερευνών που πραγματοποιήσαμε στην περιοχή βάθους 50m, οι υδρογεωλογικοί χάρτες του Κράτους και οι υφιστάμενες διατρήσεις αντλήσεως νερού, ο υδροφόρος ορίζοντας στην περιοχή είναι πολύ βαθύτερα, σε βάθος άνω των 200 – 250m. Καμιά επαφή ή επίπτωση στα υπόγεια νερά δεν θα προκύψει.
  • Θα κοπούν 2,000 – 20,000 δέντρα.
    •  Στις παρυφές της περιοχής όπου θα γίνουν εξορύξεις, ο αριθμός των δέντρων που θα κοπούν δεν υπερβαίνει τα 250-270. Σύμφωνα με την άποψη του Τμήματος Δασών, που διατυπώθηκε 3 φορές κατόπιν επί τόπου επισκέψεων, δεν υπάρχει ένσταση για την εκκοπή αυτή, αφού τα πλείστα των δέντρων αυτών δεν είναι σε καλή κατάσταση, λόγω του μεταλλοφόρου υπεδάφους. Αντίθετα, με την απομάκρυνση των όξινων εδαφών και την αποκατάσταση και το πρόγραμμα της Εταιρείας που θα ακολουθήσουν, θα φυτευτούν 2,000 δέντρα με άριστες προοπτικές ανάπτυξής τους. Δηλαδή θα φυτευθούν δεκαπλάσια δέντρα από όσα υποαναπτυγμένα θα κοπούν.
  • Υπάρχουν βαρέα μέταλλα που μέσω της σκόνης θα μολύνουν τους κατοίκους και το περιβάλλον.
    • Σύμφωνα με τις δεκάδες διδακτορικές διατριβές που έγιναν για την γεωλογία της Κύπρου, τον Γεωλογικό Άτλαντα του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης και τις μελέτες και αναλύσεις της Εταιρείας, τα πετρώματα της Κύπρου είναι απαλλαγμένα από ψηλές συγκεντρώσεις των στοιχειών που αναφέρονται (μολύβδου, καδμίου, αρσενικού). Η πετρολογική συγκέντρωση (gossan) στον Στρογγυλό, είναι από τα πιο «καθαρά» πετρώματα, λόγω του τρόπου της κοιτασμογένεσης της. Μάλιστα οι συγκεντρώσεις των στοιχείων που αναφέρουν είναι ακόμη και κάτω των περιεκτικοτήτων του στερεού φλοιού της γης, δηλαδή αυτών που περιέχει το δομημένο περιβάλλον που όλοι ζούμε! Και βέβαια, είναι πολύ χαμηλότερες των επιτρεπομένων ορίων με βάση τα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
    • Εδώ όμως απαιτείται και μια πιο εξειδικευμένη ανάλυση ως προς το τι ακριβώς συμβαίνει. Ο τρόπος διασποράς μιας (επιβλαβούς) ουσίας που υπάρχει σ’ ένα έδαφος ή πέτρωμα, είναι μέσω της διάλυσης του σε νερό που διαρρέει, ή μέσω της διασποράς του ως σκόνη.  Ότι διαλύεται στα νερά, μαζεύεται στις όξινες απορροές και ακριβώς αυτές προγραμματίζουμε να διακόψουμε με την φυτοκάλυψη. Για την στερεά διασπορά όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Πρώτα – πρώτα, πρέπει να μελετηθεί η κατανομή του βαρέως μετάλλου στα διάφορα κοκκομετρικά κλάσματα του υλικού, γιατί αυτό που διασπείρεται και ελέγχεται είναι το μέγεθος σκόνης κάτω από 10 μικρά (εκατομμυριοστά του μέτρου). Πρέπει επίσης να μελετηθεί κατά πόσο από αυτό το ποσοστό, διασπείρεται μια μάζα του με τον μέσο όρο της περιεκτικότητας που περιέχει, ή, το βαρύτερο μέρος του (που περιέχει τα βαρέα μέταλλα), παραμένει στην γη και κατά λογική συνέπεια ότι διασπείρεται είναι καθαρότερο. Και βέβαια, δεν αρκεί μια δειγματοληψία της επιφάνειας του πετρώματος που ελέγχεται. Η μάζα του είναι τρισδιάστατη και επομένως απαιτείται η αντιπροσωπευτική δειγματοληψία και  στο βάθος, δια γεωτρήσεων. Η Εταιρεία διαθέτει ένα τεράστιο αρχείο δειγμάτων από τις δειγματοληπτικές γεωτρήσεις της και έχει πραγματοποιήσει τις μετρήσεις και τις αναλύσεις της.   Ευχαρίστως μπορεί να τις διαθέσει στο Κράτος και σε όσους έχουν την σχετική ειδική γνώση, εμπειρία και εκπαίδευση για να τις αξιολογήσουν. Η παράθεση του τεράστιου αρχείου αυτού σε μη ειδικούς δεν εξυπηρετεί κάποιο σκοπό. Εκείνο που έχει σημασία είναι το γεγονός ότι οι μετρήσεις και οι αναλύσεις μας δείχνουν ελάχιστη περιεκτικότητα βαρέων μετάλλων – όπως από την γνώση της γεωλογίας της Κύπρου αναμένεται – που είναι πολύ χαμηλότερες των επιτρεπομένων  ορίων.                      

Η παρανόηση στην οποία υπέπεσε η «ομάδα επηρεαζόμενων κατοίκων» οφείλεται σε άγνοια στοιχειωδών αρχών των μετρήσεων. Έχουν μπερδέψει την μάζα (δηλαδή την ποσότητα) ενός βαρέως μετάλλου, με την συγκέντρωση (ποσοστό αραίωσης) κατά την διασπορά του. Το σύνολο της μάζας ενός στοιχείου σ’ ένα πέτρωμα αν ήταν εφικτό αυτό να το δεχτεί άνθρωπος, είναι τοξικό, αλλά όσο διασπείρεται και αραιώνει, είναι αθώο. Γι αυτό και υπάρχει ζωή, γιατί όλα τα πετρώματα και ορυκτά που υπάρχουν και εξορύσσονται περιέχουν βαρέα μέταλλα, και ο αέρας που αναπνέουμε και το νερό τα περιέχει, άλλα σε συγκεντρώσεις ασφαλείς. Γι αυτό και τα εκατομμύρια τόνοι πετρωμάτων που εξορύσσονται κάθε χρόνο για κατασκευή του δομημένου περιβάλλοντος μας, δεν προκαλούν τοξικές δηλητηριάσεις.

  • Δώδεκα χιλιάδες τόνοι σκόνης θα επιβαρύνουν το περιβάλλον διότι  θα διαφύγει κατά τις εκσκαφές.
    • Από τις εκατό χιλιάδες τόνους που θα εξορυχθούν, είναι δυνατόν, να φύγουν οι δώδεκα και μάλιστα σε διαστάσεις επιβλαβείς, δηλαδή κάτω των 10 μικρών (εκατομμυριοστών του μέτρου); Η επιστήμη έχει προχωρήσει με υπολογισμούς με χρήση ειδικών προγραμμάτων για καταρτισμό μοντέλων διασποράς της σκόνης και με ειδικά όργανα μέτρησης της αναπεπταμένης και πίπτουσας σκόνης. Η Εταιρεία κατέχει και τα δύο μέσα και οι συστηματικοί διαχρονικοί υπολογισμοί της, που ελέγχονται από το Κράτος και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αποδεικνύουν ότι ο ισχυρισμός αυτός είναι λανθασμένος, η επιστημονικότητα του αφελής και το συμπέρασμα αποτέλεσμα ψεύδους.

Ας σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι εκατοντάδες χιλιάδες τόνοι του πετρώματος αυτού (του gossan) έχουν μεταφερθεί στο παρελθόν (δεκαετία του 1980) μέσα από κοινότητες και δημοσίους δρόμους σε μονάδες επεξεργασίας και εκατομμύρια τόνοι του υλικού έχουν εξορυχθεί μέσα στα μεταλλεία τα τελευταία 40 χρόνια, χωρίς πότε κανένας να πάθει οτιδήποτε από την σκόνη του πετρώματος αυτού, ούτε μεταξύ εργαζομένων, ούτε των κατοίκων στις διαδρομές μεταφοράς, ή από τους περιοίκους. Η επαγωγική σκέψη της μόλυνσης από την δήθεν σκόνη και τα βαρέα μέταλλα που περιέχει, έχει άλλα κίνητρα. Το Κράτος και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν θέσει ως όριο συγκέντρωσης της σκόνης στα όρια μεταλλευτικής μίσθωσης τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρος. Η υπέρβαση της συγκέντρωσης αυτής συνεπάγεται διακοπή των εργασιών. Η πυκνότητα αυτή της σκόνης με τις αναφερόμενες συγκεντρώσεις «βαρέων» μετάλλων στο μετάλλευμα του Στρογγυλού, είναι απόλυτα ασφαλής και εντός των επίσημα επιτρεπτών ορίων.

  • Θα επηρεαστούν αρχαιότητες μεταλλευτικού διαφέροντος.
    • Η Hellenic Copper Mines έχει αποδείξει έμπρακτα και διαχρονικά το τεράστιο ενδιαφέρον της για την αρχαιομεταλλουργία. Έχει συμβάλει ουσιαστικά στην έρευνα, την έχει πολλαπλά στηρίξει και γι αυτό αναφέρεται σε πολλές δημοσιεύσεις με ευχαριστίες και αναγνώριση της συμβολής της. Συμμετέχει και η ίδια με δικούς της επιστήμονες στην αρχαιομεταλλουργική έρευνα και έχει βοηθήσει στην ανάδειξη της Σκουριώτισσας ως αρχαιομεταλλουργικού κέντρου αναφοράς. Γι αυτό, το βασικό της μεταλλείο έχει συμπεριληφθεί στο γεωπάρκο Τροόδους από διεθνείς οργανισμούς. Η Εταιρεία είναι πρόθυμη να συνεργαστεί με το Τμήμα Αρχαιοτήτων όχι μόνο για τον σεβασμό των μεταλλευτικών αρχαιοτήτων, αλλά και για την ανάδειξή τους.
  • Επηρεασμός νυκτερίδων που βρίσκονται σε στοά εκτός της αιτηθείσας μίσθωσης.
    • Η είσοδος της στοάς βρίσκεται εκτός της Μίσθωσης, 40m από τις εκσκαφές και το τέρμα της 340m. Η στοά αυτή υπόκειται της διέλευσης βαρέων αρμάτων παρακειμένου στρατοπέδου. Συνεπώς η πρόσθετη ενόχληση των νυκτερίδων από την διακίνηση ενός φορτηγού σε μεγάλες αποστάσεις από την στοά για οκτώ πεντάλεπτα την ημέρα (τόση θα είναι η διακίνηση, οκτώ φορτηγά την ημέρα), κάθε λογικός άνθρωπος, ας κρίνει πόση θα είναι! Όμως παρ’ όλα αυτά, η Εταιρεία απέδειξε τον σεβασμό της στο οικολογικό αυτό ζήτημα. Έχει κατασκευάσει, κατ’ απαίτηση των αρμοδίων του κράτους, την δεύτερη πρότυπη κατοικία νυκτερίδων στον κόσμο, μια ειδική στοά (μήκους 70m), με κόστος €100.000. Και στην περίπτωση του Στρογγυλού, επιθυμεί να συνεργαστεί με τους αρμοδίους του Κράτους, για εύρεση κοινά αποδεκτής λύσης ώστε να μην ενοχληθούν καθόλου οι νυκτερίδες.

Θα μπορούσαν να αναφερθούν και πολλά άλλα ζητήματα τα οποία με αντιεπιστημονικό τρόπο, με ανακρίβειες και ψεύδη παρουσιάζονται σε δημοσιεύματα. Θα προτιμούσαμε όμως να γίνει μια συζήτηση σε επιστημονικό επίπεδο, με συντονισμό οποιουδήποτε σχετικού φορέα για αντιπαράθεση των επιχειρημάτων, των μελετών, των στοιχείων και των μετρήσεων και όχι αφελών συνθημάτων, για να καταδειχθεί η αλήθεια πέραν πάσης αμφιβολίας.


Τέλος, καλούμε τον καθένα να αναλογιστεί ποιά θα μπορούσε να ήσαν τα κίνητρα αυτών που τόσο πεισματικά, προσβλητικά και αστήρικτα επιμένουν στην παρεμπόδιση της αποκατάστασης ενός επί 80 χρόνια ρυπανθέντος χώρου, της ιστορικής ανάδειξής του, με ταυτόχρονη οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη του τόπου. Κάτι μάλιστα που γίνεται από κύπριους επιστήμονες, καταξιωμένους διεθνώς που έχουν αποδείξει την ευαισθησία τους σε θέματα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και υπηρετούν την αρχαιότερη και ίσως ενδοξότερη βιομηχανία του τόπου.

 

Ηellenic Copper Mines Ltd
Μάιος 2017